جابه جایی درختان به طور معمول و همه ساله در فصل کاشت از نهالستان‌ها به مقصد نهایی کاشت انجام می‌شود، گفت: جابه جایی درختان مسن‌تر یا چند ساله‌ای که مکان فعلی زیست آنها مناسب و یا قطع آنها به صرفه نیست با چالش‌هایی مواجه است و اجرای فرآیند انتقال آنها مستلزم طی مراحل گوناگون و ظرافت‌ها و پیچیدگی‌های خاص خود است.

وی از طراحی و ساخت دستگاهی در این زمینه خبر داد و افزود: با انجام مطالعاتی در این زمینه ماشین جا به جایی درخت را عرضه کردیم که بدون نیاز به قطع، درختان را همراه با ریشه و خاک به مکان مورد نظر انتقال می‌دهد.

مسلمی، قابلیت چند کاره بودن شامل کندن، جابه جایی درخت و حفر گودال جهت کاشت درخت را از مزایای این ماشین عنوان و اظهار کرد: استفاده از این دستگاه‌ به دو روش دستی و ماشینی است. در روش ماشینی به صورت همزمان کار ریشه کنی و انتقال انجام می‌شود که بسته به اندازه درخت و تنوع دستگاه‌ها، نوع حمل متفاوت است.

مجری طرح در این زمینه توضیح داد: بیل‌های مکانیکی و هیدرولیکی این دستگاه‌ها توپ ریشه‌یی را در بر می‌گیرد و تنها بخش کمی از ریشه‌های فرعی قطع می‌شوند. این امر سبب می‌شود که تنش کمتری به درخت وارد شود.

وی سیستم برش این ماشین را شامل دو تیغه دانست و ادامه داد: پس از بیرون آمدن ریشه، درخت به محل جدید حمل شده و مجددا کاشته می‎شود.

مسلمی با بیان این که انتقال درخت با روش دستی چندین هفته به طول می‌انجامد، خاطر نشان کرد: در این روش زمین اطراف درخت به صورت دایره‌یی یا مربع به اندازه تخمین محیط ریشه ،کنده می‌شود و پس از آن تخته‌هایی در چهار طرف ریشه کشیده خواهد شد.

این محقق با تاکید بر اینکه درخت در چنین وضعیتی به مدت یک هفته غرقاب می‌شود تا بتواند تنش ناشی از برش‌های ریشه‌ و جعبه گذاری را تحمل کند، ادامه داد: بعد از چهار تا شش هفته آبیاری و مراقبت، زمان آغاز مرحله ته‌بندی جعبه است که برای این منظور با استفاده از الوارهای نرم، چهارچوب‌هایی تهیه شده و بین وجوه جعبه و تنه درخت قرار داده شود و فرآیند در خاک گذاری ریشه انجام خواهد شد.

مجری طرح با تاکید بر اینکه برای انتقال درختان باید به مواردی چون قدرت تحمل گونه، موفقیت گیاه، فصل انتقال، موقعیت مکانی کاشت مجدد، تجهیزات مورد نیاز و مراقبت‌های ویژه پس از کاشت مجدد توجه شود، اضافه کرد: نتایج ارزیابی‌های ما نشان داد که یک نهال جوان که تازه از نهالستان آمده نسبت به یک درختچه یا درختی مسن‌تر زودتر مستقر و به چرخه حیات بازمی‌گردد؛ ضمن آنکه درختان برگ ریز بهتر و بیشتر از درختان همیشه سبز، گونه‌های دارای ریشه‎های سطحی بهتر از آنهایی که ریشه‌های عمیق دارند و درختان جوان بیشتر از درختان مسن‌تر این فرآیند را تحمل می‌کنند.

ماشین جابه جایی درخت که قابلیت نصب بر روی تراکتور را دارد

مسلمی با اشاره به نمونه‌های خارجی این دستگاه گفت: دستگاه‌های خارجی جا به جایی درختان با شرایط اقلیمی و آب و هوایی کشور سازگار نیست. ضمن آنکه عملکرد مناسبی در زمین‌های سنگلاخ ندارد ولی نمونه ساخته شده در کشور پاسخگوی نیازهای کشور در شرایط آب و هوایی و زمینی کشور است.

مجری طرح به بهترین زمان انتقال درختان با استفاده از این دستگاه اشاره کرد و گفت: بهترین زمان انتقال همه درختان و درختچه‌ها فصول بهار و پاییز است ولی در مورد برخی گونه‌های نرم چوب مانند بید و سپیدار، بهتر است که این عمل در بهار انجام شود.

مسلمی، قابلیت نصب این دستگاه بر روی انواع تراکتور را از مزایای دیگر دستگاه ذکر کرد و افزود: با استفاده از این دستگاه اپراتور قادر است حجم بیشتری از ریشه را نسبت به نمونه‌های مشابه جدا کند؛ چراکه این دستگاه دارای تیغه برشی کروی و تعویض تیغه‌ها جهت استفاده از قطرهای مختلف است.

اخبار علمی - ایسنا